อาการปวดหลัง Low back pain

อาการปวดหลังเป็นอาการหนึ่งที่เป็นกันบ่อยๆ ประมาณ 4/5ของผู้ใหญ่จะเกิดอาการปวดหลัง ซึ่งอาจจะมากบ้างน้อยบ้างขึ้นกับความแข็งแรงของกล้ามเนื้อ และการดูแลตัวเอง ผู้ที่มีอาการปวดหลังร้อยละ 50 จะหายภายใน 2 สัปดาห์ ร้อยละ90 จะหายภายใน 3 เดือน จะพบผู้ป่วยร้อยละ 5-10ที่จะเป็นโรคปวดเรื้อรัง การที่มีอาการปวดหลังไม่ได้หมายความว่าจะมีการทำลายเนื้อเยื่อของร่างกาย การปวดหลังเป็นเพียงเกิดการอักเสบขึ้นที่โครงสร้างของหลัง อาการที่สำคัญที่แสดงว่าเส้นประสาทถูกทำลายและต้องพบแพทย์โดยด่วนได้แก่

• กลั้นปัสสาวะหรืออุจาระไม่อยู่
• อ่อนแรงของขา

 บทความนี้จะกล่าวถึงกลไกการเกิดโรคปวดหลัง การป้องกัน การรักษา

ส่วนประกอบของหลังของเรา 

หลังของเรามิได้ประกอบด้วยกระดูกชิ้นเดียวแต่ประกอบไปด้วยกระดูกสันหลังทั้งหมด 24 ชิ้นที่เรียกว่า vertebrae วางซ้อนกันตั้งแต่กระดูกสะโพกถึงกะโหลกศีรษะ ระหว่างกระดูกแต่ละชิ้นจะเนื้อนุ่มเหมือนฟองน้ำขั้นกลางเรียกหมอนรองกระดูก ซึ่งจะรับแรงกระแทกของกระดูก และเพิ่มความคล่องตัวในการเคลื่อนไหว กระดูกสันหลังทำหน้าที่เป็นแกนกลางของร่างกาย กระดูกจะถูกยึดติดเป็นแนวโดยอาศัยกล้ามเนื้อและเอ็น การหดเกร็งกล้ามเนื้อหลังจะทำให้เกิดการเคลื่อนไหว

หน้าอีกอย่างหนึ่งของกระดูกสันหลังคือเป็นทางผ่านของประสาทไขสันหลัง (spinal cord) วิ่งเริ่มต้นจากสมองในกะโหลกศีรษะลงมาในช่องกระดุกสันหลัง และมีเส้นประสาท ( spinal nerve ) ออกบริเวณข้อต่อของกระดูกไปเลี้ยงยังอวัยวะต่างๆ

แพทย์จะแบ่งกระดูกหลังออกเป็นห้าส่วนคือ cervical ,thoracic ,lumbar,sacrum ,coccyx ส่วนที่เคลื่อนไหวได้มากที่สุดคือส่วนเอว(lumbar) และเป็นส่วนที่ทำให้เกิดอาการปวดหลังได้มากที่สุด อวัยวะที่ทำให้เกิดอาการปวดหลังได้แก่

• รากประสาทที่ออกจากไขสันหลังอาจจะถูกกระตุ้นทำให้มีอาการปวด
• ปลายประสาทที่เลี้ยงไขสันหลังอาจจะถูกกระตุ้นทำให้มีอาการปวด
• กล้ามเนื้อหลังอาจเกร็งอยู่ตลอดเวลาทำให้เกิดอาการปวด
• กระดูกสันหลัง เอ็น และข้อต่อกระดูกสันหลังอาจจะเกิดโรคทำให้ปวด
• โรคที่เกิดระหว่างกระดูกเช่นหมอนกระดูกทับเส้นประสาท

ดังนั้นการทบทวนโครงสร้างของกระดูกสันหลังจะทำให้เราเข้าใจสาเหตุ กลไกการเกิดอาการปวดรวมทั้งการให้การรักษา ส่วนประกอบสำคัญที่ประกอบเป็นกระดูกสันหลังได้แก่

1. Vertebral bodies 
2. Vertebral discs
3. Spinal cord and nerve roots 
4. Muscles 

สำหรับตำแหน่งที่มักจะทำให้เกิดอาการปวดได้แก่

• บริเวณกระดูกคอ cervical
• บริเวณกระดูกหน้าอก thorax
• บริเวณกระดูกเอว lumbar

ส่วนกระดูก sacrum เป็นกระดูก 5 ชิ้นเชื่อมติดกันและต่อกับกระกระดูกสะโพกที่เรียกว่า sacroiliac joint

 

การรักษาโรคปวดหลัง

ผู้ป่วยโรคปวดหลังมักจะหายปวดภาวะใน 2 สัปดาห์แต่บางรายอาจจะต้องใช้เวลา 3 เดือน หากอาการปวดไม่หาย ก็จัดเป็นโรคปวดหลังเรื้อรังการรักษาโรคปวดหลังมีจุดประสงค์คือ

• ลดอาการปวดและอาการเกร็งของกล้ามเนื้อ
• จัดท่าให้ถูกต้องรวมทั้งการป้องกันโรคปวดหลัง
• รักษาภาวะอื่นที่พบร่วมกับอาการปวดหลัง

การรักษา

การรักษาโรคปวดหลังแบ่งได้เป็นสองชนิดคือ

1. การรักษาโดยไม่ต้องผ่าตัด เป็นการรักษาที่เหมาะสำหรับผู้ที่มีอาการปวดหลังหรือปวดต้นคอที่ไม่สามารถระบุตำแหน่งชัดเจน โดยมากหากมีอาการปวดหลังเฉียบพลันมักจะให้นอนพัก 2 วันเพื่อลดอาการเกร็งของกล้ามเนื้อ และให้กล้ามเนื้อหลังได้พัก การรักษาโดยไม่ต้องใช้ยาประกอบไปด้วย
2. การรักษาโดยวิธีผ่าตัด โดยจะพิจารณาผ่าตัดในราย

• กลั้นปัสสาวะ กลั้นอุจาระไม่อยู่
• มีอาการอ่อนแรงหรือชาเท้า